Chàng trai Việt đón Trung Thu trên sa mạc Gobi tại Mông Cổ

Anh Đoàn Phước Trường, một du khách Việt rất đam mê xê dịch khám phá vừa thực hiện chuyến đi 9 ngày vào dịp Tết Trung thu vừa qua tại Mông Cổ qua 5 tỉnh thành, bắt đầu từ thủ đô Ulaanbaatar đi về hướng tây, ngang qua cố đô Hòa Lâm đến điểm dừng chân cuối cùng là sa mạc Gobi.

Anh Trường cho biết mình đã chuẩn bị cho chuyến đi này từ 3 năm trước nhưng vì đại dịch nên giờ đây ước mơ mới thành hiện thực. Anh vui mừng vì được trải nghiệm cuộc sống du mục của người địa phương bằng nhiều phương tiện di chuyển khác nhau như xe buýt, xe ôtô, xe máy, xe địa hình, cưỡi ngựa, lạc đà và bò Tây tạng (Yak), đặc biệt nhất là đi theo đúng tuyến đường “Con đường tơ lụa” ngày xưa. Đây cũng là quốc gia thứ 52 mà anh vừa chinh phục trong dịp sinh nhật 19.09 năm nay của mình! Đặc biệt nhất là anh được đón Tết Trung Thu năm nay ngay tại sa mạc Gobi.

Chàng trai Việt đón Trung Thu trên sa mạc Gobi tại Mông Cổ

Ulaabaatar, một trong những thủ đô lạnh nhất thế giới

Người dân Ulaanbaatar sống trong các căn hộ chung cư với các bức tường được xây dày 30 cm, bên trong có hệ thống sưởi ấm để hạn chế cái lạnh âm 40 độ C vào mùa đông. Chính phủ luôn khuyến khích và cung cấp miễn phí cho người dân các căn hộ chung cư và công việc để họ từ bỏ dần cuộc sống du mục.

Nhìn từ ngọn đồi Zaisa, thủ đô Ulaanbaatar (hay còn gọi là UlanBator, có nghĩa là Anh Hùng Đỏ) như nằm lọt thỏm trong một thung lũng ở độ cao khoảng 1.300m.

Một trong những điểm thu hút khách du lịch tại đây là bức tượng cưỡi ngựa của Thành Cát Tư Hãn cao 40 mét, nặng 250 tấn được làm từ thép không rỉ, nơi theo truyền thuyết, ông đã tìm thấy một cây roi vàng.

Bên trong tượng có thang máy đưa du khách đi lên phần đầu ngựa để ngắm nhìn toàn cảnh thảo nguyên tuyệt đẹp.

Quảng trường Sukhbaatar, trước đây là Quảng trường Thành Cát Tư Hãn, nằm ở trung tâm thủ đô được đặt theo tên của người anh hùng cách mạng Mông Cổ Damdin Sükhbaatar. Đây cũng là nơi tổ chức các nghi lễ truyền thống, các lễ hội âm nhạc, nơi người dân thành phố đến ca hát, vui chơi, nhảy múa và đạp xe.

Quảng trường hoành tráng này rộng hơn 3 hecta được xây bằng những khối đá cẩm thạch màu trắng với điểm nhấn là là bức tường đồng Thành Cát Tư Hãn ngay ở vị trí trung tâm, phía sau chính là Tòa nhà Quốc Hội. (Hình 3)

Rong ruổi trên lưng ngựa, hóa thân thành người du mục trên thảo nguyên

Ngựa, bò Yak và lạc đà được dùng làm phương tiện vận chuyển chính trong mỗi gia đình sống bằng nghề du mục. Người Mông Cổ còn có một loại thức uống yêu thích có tên “Airag”,đó chính là sữa ngựa. Sau khi được vắt, sữa được lên men với độ cồn nhẹ, rất giàu vitamin và khoáng chất nhưng không mấy dễ uống đối với du khách. Đối với Mông Cổ con ngựa là đầu cơ nghiệp: sữa ngựa làm phô mai, yaourt, nấu bia, thức uống thay nước. Phân ngựa là thức đốt để nấu ăn và sưởi ấm. Xương ngựa chiết xuất thành cao xương ngựa được thế giới ưa chuộng. Thực phẩm chính là 4 loại thịt bò, cừu, dê, trong đó đặc biệt nhất chính là thịt ngựa.

“Chưa bao giờ trong cuộc đời mình lại ăn nhiều thịt chỉ trong một bữa ăn như vậy”, chàng trai Việt nói về những bữa ăn chỉ toàn thịt bò, dê, cừu, ngựa. Thịt gà và heo cũng được đưa vào thực đơn nhưng hải sản thì rất đắt và hiếm vì Mông Cổ không có sông và biển.

Đi xa ra ngoại ô khoảng 5 giờ xe buýt mới đến được thảo nguyên, anh Trường đã thử cảm giác cưỡi ngựa, lạc đà và bò, tận mắt chứng kiến những đàn dê, đàn cừu lên đến cả vài ngàn con thong dong ăn cỏ và nô đùa. Mông Cổ vào thu như một bức tranh vàng rực, đẹp nhẹ nhàng, yên bình và dịu mát.

Những cuộc đại di cư mùa thu và những túp lều màu trắng rất đặc trưng

Đến Mông Cổ vào những ngày giữa tháng 9 này, du khách được chứng kiến một trong những cuộc di cư lớn nhất năm của người dân du mục, cuộc đại di cư mùa thu khi đồng cỏ trên thảo nguyên đã bắt đầu chuyển sang màu vàng úa.

Theo thứ tự đàn ngựa dẫn đầu, tiếp đến là đàn bò kéo theo những cỗ xe gỗ chở đồ cồng kềnh, lạc đà thồ lương thực, quần áo, chăn đệm, cỏ khô tích trữ cho mùa đông lạnh giá sắp đến. Khó khăn nhất là lùa đàn bò, dê và cừu đi theo đúng hướng bằng xe máy. Chạy theo cuối cùng là xe ôtô phía trong chở trẻ con và phụ nữ, còn trên mui chất đầy các khung lều, cột chống, bạt phủ.

Lều Ger (Yurt) được dựng lên từ những khung gỗ đan hình lưới, được phủ lên những tấm bạt chống thấm nước và những lớp da cừu chống lạnh. Các chất liệu dựng lều khá nhẹ để có thể vận chuyển nay đây mai đó. Những túp lều bên ngoài màu trắng, bên trong được trang trí khá nhiều hoa văn, màu sắc sặc sỡ sẽ được tháo dỡ trong khoảng từ 1 đến 2 tiếng khi di cư.

Người Mông Cổ ngày nay có xe tải kéo theo cái lều trong đó có cái tủ đông đựng nhiều loại thịt, cái tivi đời mới kết nối ăng ten chảo không dây, cái bếp gas, cái điện thoại di động mạng 5G, vài tấm pin năng lượng mặt trời, cùng với đàn gia súc vài trăm con, đi lang bạt trên thảo nguyên bao la. Một gia đình du mục trên đường đi mời cả đoàn ăn phô mai và uống rượu lên men từ sữa bò. Sự hiếu khách của họ rất dễ mến và trân trọng. Chúng tôi tặng họ lại bánh kẹo, chứ họ không nhận tiền mặt.

Giấc ngủ dưới bầu trời đầy sao và trăng trong túp lều hiện đại

Nhìn từ phía bên ngoài thì những túp lều không khác gì lều truyền thống của dân du mục thực sự, được làm bằng khung gỗ, lợp da cừu và phủ bạt trắng bên ngoài. Bên trong có đầy đủ tiện nghi như một phòng khách sạn có giường nệm, chăn bông, thảm sàn, nhà vệ sinh, máy lạnh, máy sưởi, tủ lạnh, tivi, phòng tắm có vòi sen nóng lạnh, tủ quần áo, bàn ghế, ấm điện đun nước và kể cả…máy sấy tóc và dép đi trong phòng.

Anh Trường xúc động cho biết: “Buổi tối nằm trong lều nhìn lên bầu trời qua nóc lều hình mặt trời ngắm trăng đúng ngay ngày rằm Trung thu vừa qua, cảm nhận được cái lạnh về đêm giữa thảo nguyên mênh mông diệu kỳ là một kỉ niệm đáng nhớ nhất trong cuộc đời mình sau 3 năm chờ đợi.

Đặc biệt hơn, vào mùa thu, 8g tối trời mới bắt đầu hoàng hôn, ánh mặt trời lặn dần trên thảo nguyên tạo nên một bức tranh đồng cỏ nhiều màu sắc từ xanh, vàng, nâu, đỏ đến tím rất ngoạn mục”.

Cưỡi lạc đà băng qua những đụn cát trên sa mạc Gobi

Giữa màu xanh bạt ngàn của thảo nguyên, Mông Cổ còn ôm trọn sa mạc Gobi, ôm trọn trong lòng những cồn cát khổng lồ, những ốc đảo đẹp mê hồn và núi đá hùng vỹ tạo nên bức tranh thiên nhiên sống động, quyến rũ bao bước chân tự do rong ruổi trên “con đường tơ lụa” huyền thoại ngày xưa. Bạn sẽ thắc mắc về cái tên Gobi? Xin thưa rằng trong tiếng Mông Cổ đó có nghĩa là “vùng đất không có nước”.Cái tên đã mô tả phần nào sự khắc nghiệt của vùng đất này, khi mùa hè thời tiết lên đến 40 độ C còn mùa đông thì hoàn toàn trái ngược, âm 40 độ C.

Cưỡi lạc đà băng qua những đụn cát sa mạc, ngắm hoàng hôn buông xuống tạo nên khung cảnh vô cùng ảo diệu, dùng bữa với các món ăn địa phương và chìm vào giấc ngủ khi ngắm những ngôi sao như sa xuống trên bầu trời trong vắt vào ban đêm là những kỉ niệm tuyệt với nhất. Đây cũng là điểm dừng chân cuối cùng trên di tích “con đường tơ lụa” ngày xa xưa trãi dài hơn 1.500km đi qua 5 tỉnh thành theo dấu chân của những những người thương nhân băng qua những thảo nguyên, hoang mạc bao la và rộng lớn.

Cảm nhận thay cho lời kết

Mông Cổ ngày nay vẫn du mục và người ta tự hào vì nếp sống du mục này.
Đi Mông Cổ là một chuyến đi gian nan, cần chuẩn bị hành trang, kỹ năng cũng như sức khỏe để hòa mình vào cuộc sống du mục. Tôi ấn tượng mạnh bởi con người và thiên nhiên Mông Cổ. Người du mục đặc biệt thân thiện và hiếu khách. Họ cho rằng hạnh phúc và giàu có là có nhiều khách ghé thăm. Tôi luôn cảm thấy ấm áp từ những nụ cười chào đón trên khắp các thảo nguyên. Thậm chí họ sẵn sàng mời du khách nghỉ đêm lại và thiết đãi những bữa ăn dân dã ấm cúng. Người Mông Cổ còn giúp tôi hóa thân thành những vị Đại Hãn, người dân du mục hay thợ săn trên thảo nguyên.

Mùa du lịch bắt đầu từ tháng 5 đến tháng 10, trong đó mùa đẹp nhất và cao điểm là mùa thu vào tháng 9 khi các đồng cỏ trên thảo nguyên đang bắt đầu chuyển màu từ xanh ngát sang vàng úa và thời tiết mát dịu. Tôi sẽ nhớ mãi chuyến đi này, sau 3 năm ở nhà vì đại dịch, đi để biết thêm nhiều cái mới, học thêm nhiều cái độc đáo, để giao lưu văn hóa giữa 2 quốc gia và để có thêm những người bạn mới.

Những lưu ý khi du lịch Mông Cổ

Đầu tiên khi xuống sân bay Thành Cát Tư Hãn phải đổi ngay tiền Turuk Mông Cổ (1 usd= 3.200 Turuk) dự tính cho suốt chuyến đi vì muốn đổi tiền phải vào ngân hàng xuất trình hộ chiếu.

Đa số người dân địa phương và các bảng hiệu đường phố không sử dụng tiếng Anh nên việc giao tiếp khá khó khăn. Chữ viết hiện đại giống tiếng Nga, nhưng phát âm và ngữ điệu nghe giống tiếng Hàn Quốc. Ai biết tiếng Nga có thể đọc và hiểu chút ít vì phiên âm giống nhau.

Mông Cổ lưu hành cả 2 loại xe hơi tay lái thuận và nghịch cho dù luật giao thông bên phải, tay lái ô tô bên trái nên đi bộ qua đường phải hết sức chú ý. Phương tiện giao thông công cộng tại thủ đô chỉ có duy nhất xe buýt thanh toán tự động, không có xe taxi nên rất khó khăn cho du khách.

Đa số người dân đã chuyển sang hình thức trả tiền qua điện thoại di động hay thẻ ngân hàng nên mọi người cũng có thể dùng thẻ tín dụng mang theo từ Việt Nam.

Tóm lại, du lịch Mông Cổ nên đi theo tour hơn là tự đi phượt vì có rất ít các phương tiện giao thông công cộng trên các cao tốc xuyên thảo nguyên bạt ngàn. Visa phải gởi cho ĐSQ Mông Cổ tại Hà Nội cấp đính kèm 2 hình 4×6 phông trắng, lệ phí và tờ đơn xin khá đơn giản.

Việt Nam và Mông Cổ chưa thiết lập đường bay thẳng nên du khách từ Việt Nam sang Mông Cổ thường phải quá cảnh ở sân bay Incheon (Hàn Quốc). Tổng thời gian của hai chặng bay và nối chuyến vào khoảng 12 tiếng.

Ngành du lịch phát triển khá khiêm tốn khi trước dịch Covid-19 chỉ đón khoảng 200 ngàn khách một năm. Chính lối sống du mục trên thảo nguyên rộng lớn đã giúp đất nước này vượt qua được đại dịch trong những năm qua.

Mông Cổ chính thức mở cửa lại từ tháng 4 năm nay nhưng chỉ với 40 ngàn du khách, đa số là khách Nga và Hàn. Quy trình xin visa và nhập cảnh khá đơn giản và thuận tiện. Tuy nhiên khách du lịch vẫn phải xuất trình giấy chứng nhận đã tiêm 2 mũi vaccine gần nhất vì Mông Cổ vẫn còn giữ quy định đeo khẩu trang nơi công cộng và không gian kín.

Đoàn Phước Trường